رقابت چدن و استیل ضدزنگ اگر به پختن یک استیک خوشمزه فکر میکنید یا میخواهید یک ماهیتابه خوب بخرید، انتخاب بین استیل ضدزنگ و چدن بسیار سخت است. هر دو این ظروف طرفداران بسیاری دارند و هر دو مفید بوده و کاربردهای مختلفی دارند. ما چدن و استیل ضدزنگ را در چند مورد با هم مقایسه کردیم. با ما همراه باشید. معرفی چدن و استیل ضدزنگ چدن از دیرباز به خاطر دوام و پخت مناسب غذا در بین خانوادهها شناخته شده بود. چدن با ریختن چدن مذاب و گاهی اوقات استیل یا ضایعات در قالب ساخته میشود که نتیجه آن یک تابه سنگین و سخت است. بیشتر چدنهای امروزی از پیش روغن کاری شدهاند، به این معنی که پیش از اولین استفاده، نیازی به روغنکاری آنها ندارید. البته ما در مورد چدن خام صحبت میکنیم، قابلمهها، ماهیتابهها و دیگر ظروف آشپزخانه چدنی، داستان دیگری دارند. چدن خام نیاز به توجه بیشتری دارد و بعد از هر استفاده باید با آب و مایع ظرفشویی شسته شود و هر چند وقت یک بار روغن کاری شود.
در ادامه شما را به مطالعه مقاله آشنایی با مراحل نگهداری ظروف چدن دعوت می نماییم.
از سوی دیگر، استیل ضدزنگ، در هنگام تمیزکردن و استفاده طولانی مدت، به مراقبت کمتری نیاز دارد. نیازی به روغن کاری ندارد و همیشه میتوانید آن را با آب و مایع ظرفشویی بشویید (به شما پیشنهاد میکنیم که همیشه ظروف استیل ضدزنگ خود را با دست بشویید و از ماشین ظرفشویی استفاده نکنید). یک ماهیتابه ضدزنگ فقط یک استیل ضدزنگ نیست. از آنجایی که استیل انتقال گرمای ضعیفی دارد، بیشتر وسایل آشپزی یک لایه یا هسته¬ی یک فلز دیگر؛ معمولا آلومینیوم یا مس را در خود دارند. بیشتر ظروف ضدزنگی که شما میخرید، 10/18 ( 18% کروم / 10% نیکل) دارند، انواع گرانتر آن، لایههای بیشتری دارند (روکش). ظروف سه لایه بسیار خوب هستند اما در حال حاضر بیشتر شرکتها در حال تولید ظروف 5 لایه هستند.
قبل از اینکه تفاوتهای بیشتری را مطرح کنیم، نگاه مختصری به تفاوتهای بین این دو میاندازیم: از نظر وزن: چندلایه بودن استیل ضدزنگ، سبب سنگینتر شدن آن شده، اما ظروف چدنی عموما سنگینتر هستند. این مسئله زمانی که ظرف شما از موادغذایی پر است، ایجاد مشکل میکند. شستوشو: شستوشو ظروف چدنی نکات و باید و نبایدهای بیشتری دارد. واکنش و طعم: چدن با بعضی غذاها واکنش می¬دهد (غذاهای اسیدی مانند گوجه) و بر طعم غذا تاثیر میگذارد؛ به¬ویژه اگر که به خوبی روغن کاری نشده باشد. با توجه به این موارد، ممکن است تصور کنید که استیل ضدزنگ به طور قطع برنده میدان است، اما به این سادگی نیست. با وجود این تفاوتها، چدن در حفظ حرارت و گرمارسانی یکسان، بسیار عالی عمل میکند.
با توجه به دوام و وزنش، هواداران بسیاری داشته و قطعات آن پایستگی مادامالعمر دارند. هر دو در پخت گوشت و حفظ گرما عالی هستند و در بسیاری از موارد، کاربرد دارند. از هر دو میتوان در روی اجاق گاز و درون فر استفاده کرد (البته ظروف چدنی میتوانند دماهای بالاتر را نیز تحمل کنند). برای یادگیری چگونگی پخت صحیح در آنها نیاز به مطالعه و دقت وجود دارد.
ظروف چدنی اگر به خوبی روغن کاری شوند، میتوانند خواص نچسب بودن را بروز دهند، اما استیل ضدزنگ¬ هیچ وقت نمیتوانند نچسب باشد؛ البته آشپزها روشهایی برای نچسبیدن غذا به ظروف پیدا کردهاند. چدن بادوامتر است و خمیده نمیشود، در حالیکه این اتفاق ممکن است برای ضدزنگها بیفتد. رسانایی و نگهداری چدن برای هر دو مورد رسانایی و نگهداری گرما، فوق¬العاده عمل میکند. به طور کلی، کمی زمان میبرد تا دمای ظرف بالا برود، اما زمانیکه این اتفاق بیفتد، عمدتا حرارت یکسان عرضه میکند (به نوع اجاق گاز بستگی دارد) و دما را به خوبی بالا نگه میدارد.
استیل ضدزنگ به خودی خود رسانای گرمای بدی است! به همین دلیل بیشتر وسایل آشپزی دارای لایههای داخلی هستند. چگونگی پخت آن بستگی به مواد استفاده شده در هستههای داخلی، تعداد لایهها و ... دارد. به عنوان یک قانون کلی، مس بهترین گزینه برای لایه داخلی است، اما گرانتر است. آلومینیوم هنوز کاربرد دارد و ارزانتر است، تفاوت بین حرارت دادن مس و آلومینیوم از لحاظ فنی، خیلی کم است اما بسیاری از آشپزها مس را خیلی قبول دارند. به طور خلاصه، ضدزنگها زودتر داغ میشوند اما چدن، طولانیتر داغ می¬ماند. نظرات ضد و نقیضی درباره مساوی گرم کردن چدن وجود دارد، بعضی میگویند به طور مساوی تمام غذا را گرم میکند و بعضی میگویند که بعضی قسمتهای غذا داغ و برخی سرد بودهاند.
اما ضدزنگها باید به طور مساوی تمام قسمتهای غذا را داغ کنند (البته اگر مدل باکیفیتی باشد). هر چند هردو میتوانند در آشپزخانهها استفاده شوند و هر دو نیز قابلیت تحمل فر را دارند. سلامتی "سلامتی" مسئله¬ای است که بسیاری از افراد هنگام پختوپز دربارهی آن صحبت میکنند. برای مثال، نچسب بودن وسایل به آن برچسب ناسالم بودن میزند و دلیل آن به تاریخ کشف مسمومیت PFOA ها برمیگردد. PFOAها در ظروف تفلون شایع بودند، اما امروزه شرکتهای کمی از آن¬ها استفاده میکنند و به جای آن از PTFE استفاده میکنند که به طور قابل ملاحظه¬ای، جایگزین ایمنتری است. با این وجود هنوز نگرانیهایی دربارهی سطوح نچسب وجود دارد.
جهت اطلاع بیشتر مقاله خصوصیات و فواید ظروف چدن را مطالعه بفرمایید.
امروزه، مهمترین مسئله در مورد ظروف نچسب، استفاده از آنها در دماهای بالاست؛ زیرا در این شرایط ممکن است تجزیه شوند و پوستهی آنها کنده شده و وارد غذا شود. حال این سوال مطرح میشود که "استیلهای ضدزنگ و چدن چقدر سالم هستند؟" باید بگویم، چدن فاقد مواد شیمیایی است، به این معنی که هیچ کدام از مواد موجود در ظروف نچسب در ماهیتابههای چدنی وجود ندارند؛ اما چدن میتواند به غذای شما آهن اضافه کند. بعضی میگویند این از مزایای آن است و برخی دیگر به خاطر خطرات بالقوه وجود آهن زیاد هشدار میدهند. من منبع موثقی پیدا نکردم که در آن گفته شود استفاده از ظروف چدنی مضر است، در واقع بسیاری میگویند که چدن بسیار ایمن است. با این حال، در صورت نگرانی با پزشک خود مشورت کنید.
ضدزنگها نیز فاقد موادشیمیایی هستند. البته مانند چدن آهن را به درون غذای شما وارد نمیکنند. بیشتر ظروف ضدزنگ دارای نیکل هستند، در نتیجه کسانی که به نیکل آلرژی دارند، به دنبال ظروفی هستند که فاقد نیکل باشند. میتوانیم بگوییم ضدزنگها ناسالمتر از بقیه ظروف آشپزخانه هستند چون نسبت به بقیه روغن بیشتری برای نچسبیدن غذا در هنگام پخت، نیاز دارند. کلام آخر: هر دو ایمن هستند اما آهن و نیکل برای برخی از افراد جای سوال دارد.
پخت و پز انواع غذاها دستورالعملی کلی برای اینکه بدانید کدام ظرف برای پختوپز کدام ماده¬ی غذایی بهتر است:
چدن
• کباب کردن
• از روی اجاق تا درون فر
• سرخ کردن
• پختن نان
• تخممرغ و غذاهای چسبیدنی دیگر.... زمانیکه ماهیتابه روغن کاری شده است
استیل ضدزنگ
• خشک کردن
• با آتش ملایم پختن
• سسهایی که در ظروف آشپزی میپزیم
• آشپزی روزانه من آشپزی روزانه را زیرمجموعه استیل ضدزنگ قرار دادم؛ زیرا ظروف استیل راحتتر از چدن شسته و نگهداری میشود، اما بسیاری از آشپزها از ظروف چدنی خود روزانه استفاده میکنند.
مراقبت از ظروف همانطور که گفتم، استیل ضدزنگ راحتتر از چدن تمیز میشود، اما اگر به دنبال بهترین نتیجه هستید، هیچگاه استیل خود را در ماشین ظرفشویی نگذارید. اگر با دست آن را بشویید، استیل ضدزنگ شما ظاهر بهتری خواهد داشت. چدن روش متفاوتی برای تمیز شدن دارد. شما به هیچ وجه نباید از مایع ظرفشویی برای شستن آن استفاده کنید (با اینکه بعضی افراد این کار را انجام میدهند). باید آن را به طور کامل خشک کنید تا از زنگ زدن آن جلوگیری کنید، ایده خوبی است که قبل از کنار گذاشتن آن، یک لایه نازک از روغن خنثی به آن اضافه کنید. جایی که چدن برتری دارد خب، احتمالا برای کلام آخر آمادگی دارید که چدن بهتر است یا ضدزنگ؟ در موارد زیر چدن بهتر از ضدزنگ است:
- طول عمر:
با اینکه ضدزنگها مدت زیادی میتوانند قابل استفاده باشند، اما چدن برای یک زندگی (یا حتی بیشتر) قابل استفاده است. حتی وقتی که در حالت خوبی قرار ندارد، میتوانید آن را نوسازی کنید و نیازی به دور انداختن آن نیست.
- ارزان قیمت:
چدن نسبت به ضدزنگها ارزانتر است.
- چندکاره:
برای کسانی که چدن را دوست دارند، جنس آن کافی است. با توجه به خواص آن، چدن حرارت را به خوبی حفظ میکند و همچنین میتوان برای پخت غذاهای متفاوت، از آن استفاده کرد. به علاوه میتوان از آن بر روی آتش در خارج از منزل نیز استفاده کرد.
- نچسب بودن:
چدن مانند تفلون نچسب نیست، البته چدن در نچسب بودن بهتر از بقیه عمل میکند، البته وقتی که به خوبی روغن کاری شده باشد. ضدزنگها به هیچ وجه اینطور نیستند. جایی که ضدزنگها بهترند مزایای ضدزنگها نسبت به چدن:
- سبکتر:
چدن سنگین است و برای بعضی آشپزها مشکل ایجاد میکند. ضدزنگها سبکترند و راحتتر قابل حمل هستند.
- واکنش دهندگی ندارد:
ضدزنگها برخلاف چدن، با مواد اسیدی واکنش نمیدهند و مانند چدن، برخی اوقات، طعم بدی به غذا نمیدهند.
- تمیزکردن:
به طور کلی تمیز کردن ضدزنگها آسانتر است. بعضی از کسانی که طرفدار چدن هستند، میگویند که اگر چدن به خوبی روغنکاری شود، شستوشوی آن مشکلی نخواهد داشت. اما باز هم شستوشوی ضدزنگها بسیار راحتتر از بقیه میباشد.
ضدزنگها برای درست کردن سس بهترین هستند.
بیشتر بخوانید: 11 دلیلی که باید در ظروف چدنی آشپزی کنید.
کلام آخر: چدن و استیل ضدزنگ، ظروف آشپزخانه فوقالعادهای هستند. بحثهای ما در این مقاله بر پایه ترجیحات ماست. پس اینکه کدام یک از این دو نوع برای شما بهتر است و کار شما را راه میاندازد، بستگی به تجارب و ترجیحات شما دارد. االبته من پیشنهاد میکنم که از هر کدام یکی تهیه کنید، ولی اگر در حال حاضر این کار برایتان مقدور نیست، امیدوارم که خودتان بدانید که کدام برای شما بهتر است.